सुतार पक्षी हा ऑस्ट्रेलिया, न्यू गिनी, न्युझीलंड, मादागास्कर आणि अंटार्क्टिका सोडून जगभर सर्वत्र आढळून येणारा पक्षी आहे.बहुतेक सुतार पक्षी एकटे आयुष्य जगतात, परंतु त्यांचे वर्गीकरण हे असामाजिक प्रजातीपासून ते समूहात राहणाऱ्या प्रजातींमध्ये करता येऊ शकते. या पक्ष्याच्या ४-५ जाती भारतात आढळतात. त्यांपैकी सोनेरी पाठीचा सुतार पक्षी भारतात सर्वत्र आढळतो.जंगलांत, झाडाझुडपांत, आमराईत व फळझाडांच्या किंवा नारळीच्या बागांत याचा वावर जास्त असतो.
या पक्ष्याचा आकार साळुंकीपेक्षा मोठा असतो. आकर्षक, पिंगट रंगाच्या या पक्ष्याच्या पाठीवर, पंखांवर व शेपटीवर झेब्र्यासारखे काळे-पांढरे घट्टे असतात. डोक्यावर पिसांचा पंखवजा तुरा असतो. हा तुरा त्याला उचलता किंवा मिटता येतो. त्याची चोच लांब, बारीक आणि बाकदार असते. सुतार पक्षी साधारणपणे जोडीने किंवा थव्याने आढळतात. शहरे आणि गावे यांच्या आसपासचे माळरान, बागा आणि विरळ जंगले अशी ठिकाणे त्यांना आवडतात. जमिनीवर चोच मारत किंवा पालापाचोळा दूर करीत चिमट्यासारखी चोच करून हा पक्षी अन्न शोधत असतो. जमिनीमध्ये चोच मारून किडे, अळ्या, कोष यांचा शोध घेऊन तो खातो, तसेच पिकांचा नाश करणाऱ्या किटकांना तो खात असल्याने शेतकऱ्यांचा तो मित्र असतो. झाडांच्या डोलीत, भिंतीच्या छिद्रांमध्ये हे पक्षी आपले घर करतात. मादी पाच किंवा सहा अंडी घालते.
सुतार पक्षी बहुधा झाडांवरच असतो. पायाच्या बोटांवर असलेल्या अणकुचीदार नखांनी खोडाला घट्ट धरुन तो झरझर वर चढून जाऊ शकतो. खोडावर तो सरळ चढत नाही खोडाभोवती मळसूत्राप्रमाणे वळणे घेत तो वर जातो व शेंड्यावर पोहोचल्यावर उडून दुसऱ्या झाडाच्या खोडावर जाऊन बसतो. झाडावर चढत असताना चोचीने सालीवर भराभर घाव घालून तो ती फोडून काढतो आणि तिच्या खालचे किडे खातो. याचे प्रमुख अन्न मुंग्या आहे व त्या टिपण्याकरिता तो कधीकधी जमिनीवरही उतरतो. तो पिकलेल्या फळांतील मगज आणि फुलांतील मधही खातो.जंगलांत, झाडाझुडपांत, आमराईत व फळझाडांच्या किंवा नारळीच्या बागांत याचा वावर जास्त असतो.
सुतार पक्षांनी परिस्थिती ला जुळवून घेत बरेच बदल घडवलेले आहेत. त्यामुळेच ते स्वत: ला इजा न करता लाकडावर जोरदारपणे मारा करू शकतात. त्यांची कवटी जाड आहे आणि मेंदूत शोषक ऊतकांद्वारे उशी केली जाते, ज्यामुळे ते त्यांच्या डोक्याच्या वारांच्या शारीरिक धक्क्यांना सहन करण्यास मदत करतात.
No comments:
Post a Comment